Enerjiyə qənaət edən binalar

Bu il, hətta pik mövsümdən əvvəl bir çox əyalətdə elektrik enerjisi çatışmazlığı, 12-ci Beşillik Planın (2011-2015) enerjiyə qənaət hədəflərinə çatmaq üçün ictimai binaların enerji istehlakını azaltmağa təcili ehtiyac olduğunu göstərir.

Maliyyə Nazirliyi və Mənzil və Tikinti Nazirliyi birgə olaraq enerji sərf edən binaların tikintisini qadağan edən və enerjidən daha səmərəli istifadə üçün ictimai binaların təmirini təşviq edən dövlət siyasətini aydınlaşdıran sənəd dərc edib.

Məqsəd 2015-ci ilə qədər ictimai binaların enerji istehlakını vahid sahəyə görə orta hesabla 10 faiz, ən böyük binalar üçün isə 15 faiz azaltmaqdır.

Statistika göstərir ki, ölkə üzrə ictimai binaların üçdə biri şüşə divarlardan istifadə edir ki, bu da digər materiallarla müqayisədə qışda isitmə, yayda isə soyutma üçün enerji tələbatını artırır. Orta hesabla ölkənin ictimai binalarında enerji istehlakı inkişaf etmiş ölkələrə nisbətən üç dəfə çoxdur.

Narahatedici məqam odur ki, son illərdə tikilib qurulmuş yeni binaların 95 faizi 2005-ci ildə mərkəzi hökumət tərəfindən enerji istehlakı standartlarının dərc olunmasına baxmayaraq, hələ də tələb olunduğundan daha çox enerji sərf edir.

Yeni binaların tikintisinə nəzarət etmək və mövcud enerjiyə qənaət etməyən binaların təmirinə nəzarət etmək üçün təsirli tədbirlər görülməlidir. Birincisi, enerjiyə qənaət etməyən binaların tikintisi təkcə daha çox enerji istehlakı baxımından deyil, həm də gələcəkdə enerjiyə qənaət etmək üçün onların təmirinə xərclənən pul baxımından pul itkisi deməkdir.

Yeni dərc olunmuş sənədə əsasən, mərkəzi hökumət bəzi əsas şəhərlərdə böyük ictimai binaların təmiri üçün layihələrə başlayacaq və bu cür işlərə dəstək olmaq üçün subsidiyalar ayıracaq. Bundan əlavə, hökumət ictimai binaların enerji istehlakına nəzarət etmək üçün yerli monitorinq sistemlərinin qurulmasına maliyyə dəstəyi verəcək.

Hökumət həmçinin yaxın gələcəkdə enerjiyə qənaət edən ticarət bazarı yaratmaq niyyətindədir. Bu cür ticarət, kvotasından çox enerji qənaət edən ictimai bina istifadəçilərinə artıq enerji qənaətlərini enerji istehlakı tələb olunandan yüksək olanlara satmağa imkan verəcək.

Çinin binaları, xüsusən də ictimai binalar, sadəcə zəif enerji səmərəliliyi dizaynı səbəbindən ölkənin istehlak etdiyi ümumi enerji miqdarının dörddə birini istehlak edərsə, onun inkişafı davamlı olmayacaq.

Bizi rahatladan odur ki, mərkəzi hökumət yerli hökumətlərə sərəncam vermək kimi inzibati tədbirlərin bu enerjiyə qənaət hədəflərinə çatmaq üçün kifayət etmədiyini başa düşüb. Artıq qənaət edilmiş enerjinin ticarəti mexanizmi kimi bazar seçimləri istifadəçilərin və ya sahiblərin binalarını təmir etmək və ya enerjidən daha səmərəli istifadə üçün idarəetməni gücləndirmək həvəsini artırmalıdır. Bu, ölkənin enerji istehlakı hədəflərinə çatmaq üçün parlaq bir perspektiv olacaq.