Foirgnimh atá tíosach ar fhuinneamh

Léiríonn easnamh leictreachais i go leor cúigí i mbliana, fiú roimh an buaicshéasúir, an gá práinneach atá le tomhaltas cumhachta foirgnimh phoiblí a laghdú chun spriocanna coigilte fuinnimh an 12ú Plean Cúig Bliana (2011-2015) a bhaint amach.

D'eisigh an Aireacht Airgeadais agus an Aireacht Tithíochta agus Foirgníochta doiciméad i gcomhpháirt lena dtoirmisctear foirgnimh chumhdaigh a thógáil agus lena soiléirítear beartas an Stáit maidir le hathchóiriú foirgneamh poiblí a spreagadh le haghaidh úsáid fuinnimh níos éifeachtaí.

Tá sé mar aidhm tomhaltas cumhachta foirgneamh poiblí a laghdú 10 faoin gcéad in aghaidh an limistéir aonaid ar an meán faoin mbliain 2015, le laghdú 15 faoin gcéad do na foirgnimh is mó.

Léiríonn staitisticí go n-úsáideann aon trian de na foirgnimh phoiblí ar fud na tíre ballaí gloine, rud a mhéadaíonn, i gcomparáid le hábhair eile, an t-éileamh fuinnimh ar théamh sa gheimhreadh agus ar fhuarú sa samhradh. Ar an meán, tá tomhaltas cumhachta i bhfoirgnimh phoiblí na tíre trí huaire níos mó ná na tíortha forbartha.

Is ábhar imní é go bhfuil níos mó cumhachta fós ag 95 faoin gcéad de na foirgnimh nua a críochnaíodh le blianta beaga anuas ná mar a theastaíonn d’ainneoin gur foilsíodh caighdeáin ídithe cumhachta ag an rialtas láir in 2005.

Ní mór bearta éifeachtacha a thabhairt isteach chun faireachán a dhéanamh ar thógáil foirgneamh nua agus chun maoirseacht a dhéanamh ar athchóiriú foirgneamh atá mí-éifeachtach ó thaobh fuinnimh de. Tá an chéad cheann níos práinní fós toisc go gciallaíonn tógáil foirgneamh atá mí-éifeachtach ó thaobh fuinnimh cur amú airgid, ní hamháin i dtéarmaí an chumhachta níos mó a chaitear, ach freisin an t-airgead a chaitear lena n-athchóiriú chun cumhacht a shábháil sa todhchaí.

De réir an doiciméid nua-eisithe, tá an rialtas láir chun tionscadail a sheoladh i roinnt príomhchathracha chun foirgnimh phoiblí móra a athchóiriú agus leithdháilfidh sé fóirdheontais chun tacú le hoibreacha den sórt sin. Ina theannta sin, tabharfaidh an rialtas tacaíocht airgeadais chun córais monatóireachta áitiúla a thógáil chun maoirseacht a dhéanamh ar thomhaltas cumhachta foirgneamh poiblí.

Tá sé beartaithe ag an rialtas freisin margadh trádála coigilte cumhachta a bhunú go luath amach anseo. Cuirfidh trádáil den sórt sin ar chumas na n-úsáideoirí foirgneamh poiblí sin a shábhálann níos mó ná a gcuóta fuinnimh a gcuid coigilteas cumhachta breise a dhíol leo siúd a bhfuil a n-ídiú cumhachta níos airde ná mar is gá.

Ní bheidh forbairt na Síne inbhuanaithe má dhéanann a cuid foirgnimh, foirgnimh phoiblí go háirithe, aon cheathrú den mhéid iomlán fuinnimh a ídíonn an tír go simplí mar gheall ar dhroch-dhearadh éifeachtúlachta fuinnimh.

Mar fhaoiseamh dúinn, tá sé tugtha faoi deara ag an rialtas láir nach leor bearta riaracháin ar nós orduithe a thabhairt do rialtais áitiúla chun na spriocanna coigilte cumhachta seo a bhaint amach. Ba cheart go spreagfadh roghanna margaidh amhail an sásra chun an farasbarr fuinnimh a shábháiltear a thrádáil díograis na n-úsáideoirí nó na n-úinéirí chun a gcuid foirgneamh a athchóiriú nó chun an bhainistíocht a neartú chun úsáid níos éifeachtaí a bhaint as cumhacht. Ionchas iontach a bheidh anseo chun spriocanna tomhaltais fuinnimh an náisiúin a bhaint amach.